Toàn cảnh buổi làm việc
Trong thời gian vừa qua Tổng cục KTTV và Viện Khoa học KTTV và BĐKH đã phối hợp chặt chẽ trong công tác dự báo phục vụ phòng, chống thiên tai KTTV. Thực hiện theo đúng các nội dung tại Quyết định số 46/2014/QĐ-TTg ngày 15 tháng 8 năm 2014 của Thủ tướng Chính phủ quy định về dự báo, cảnh báo và truyền tin thiên tai; Quyết định số 44/2014/QD-TTg ngày 15 tháng 8 năm 2014 của Thủ tướng Chính phủ quy định chi tiết về cấp độ rủi ro thiên tai và Quyết định số 2050/QĐ_BTNMT ngày 07 tháng 9 năm 2016 của Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành Quy chế phối hợp về dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn giữa Trung tâm Khí tượng Thủy văn quốc gia với Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu.
Trong đó, Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia đã nhận các bản tin với nội dung đầy đủ, bám sát với diễn biến thực tế của thiên tai và là một nguồn tham khảo thiết thực cho Trung tâm khi ban hành các bản tin dự báo, cảnh báo, cử cán bộ tham gia thảo luận trực tuyến và trực khi có bão, ATNĐ gây gió mạnh, mưa lớn ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền Việt Nam. Về công tác phối hợp trong dự báo thủy văn và cảnh báo lũ quét: Trung tâm đã được các bản tin dự báo thời hạn 24-48 giờ trên lưu vực sông Hồng-Thái Bình. Các bản tin cảnh báo lũ quét khi có mưa lớn với tần suất 6 giờ/lần phục vụ cảnh báo lũ quét, sạt lở đất, các thông tin thảo luận dự báo mùa của Viện KH KTTV và BĐKH khi Trung tâm tổ chức hội thảo dự báo mùa. Cung cấp đầy đủ các bản tin dự báo sóng và nước dâng trong áp thấp nhiệt đới và bão theo đúng quy định.
Từ năm 2016 đến nay, các đơn vị của Tổng cục KTTV đã phối hợp với Viện KH KTTV và BĐKH thực hiện nhiều đề tài, dự án nghiên cứu khoa học cấp Bộ như: Nghiên cứu ảnh hưởng của dao động nội mùa MJO đến thời tiết và đánh giá khả năng ứng dụng trong dự báo ở Việt Nam; Nghiên cứu xây dựng hệ thống cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai bão và áp thấp nhiệt đới theo các bản tin dự báo khí tượng thủy văn và áp dụng thử nghiệm cho khu vực Bắc Trung Bộ; Dự án “Phân vùng rủi ro thiên tai và lập bản đồ cảnh báo lũ, ngập lụt; Dự án “Phân vùng rủi ro thiên tai và lập bản đồ cảnh báo lũ quét, sạt lở đất”…
Trong thời gian vừa qua ngành KTTV nói chung và Viện Khoa học KTTV và BĐKH nói riêng đã và đang tích cực chủ động tham gia các hoạt động hợp tác quốc tế đa phương và tác song phương nhằm nâng cao vị thế của ngành KTTV Việt Nam trên trường quốc tế, đồng thời tranh thủ các nguồn lực quốc tế để nâng cao năng lực quan trắc, truyền tin và dự báo, cảnh báo KTTV từ đó góp phần phục vụ phát triển kinh tế xã hội bền vững, giảm nhẹ rủi ro thiên tai và bảo vệ chủ quyền quốc gia.
Tuy nhiên trong quá trình thực hiện vẫn còn tồn tại một số khó khăn, vướng mắc, thực tế cho thấy, trước yêu cầu và đòi hỏi của xã hội về mức độ chi tiết của một bản tin dự báo, cảnh báo KTTV ngày càng cao dẫn đến việc đa dạng hóa bản tin là nhu cầu cấp thiết. Việc tổ chức thảo luận dự báo KTTV, đặc biệt trong trường hợp thiên tai diễn biến nhanh và phức tạp nên còn gặp nhiều lúng túng. Từ năm 2016 đến nay công nghệ dự báo đã có nhiều thay đổi, đặc biệt trong lĩnh vực dự báo, cảnh báo bão/ATNĐ, định lượng mưa lớn, lũ quét, sạt lở đất, sóng lớn, nước dâng. Các sản phẩm nghiên cứu của Viện ứng dụng trong tác nghiệp dự báo tại các đơn vị trực thuộc Tổng cục KTTV còn hạn chế.
Ông Trần Hồng Thái, Tổng cục trưởng Tổng cục KTTV phát biểu tại buổi làm việc
Sau thời gian thảo luận, hai đơn vị đã báo cáo những nhu cầu, năng lực của 2 bên và có những ý kiến xác đáng. Trên tinh thần đó, đại diện Tổng cục KTTV, ông Trần Hồng Thái cho rằng, trong thời gian qua công tác dự báo phục vụ của tổng cục KTTV luôn có sự phối hợp chặt chẽ của các cán bộ thuộc Viện Khoa học KTTV và BĐKH, hai bên đã có quy chế phối hợp trong công tác dự báo, ý kiến tư vấn của Viện KTTV ngày càng thể hiện rõ nét vai trò là đơn vị nghiên cứu không thể tách dời giúp cho ngành KTTV ngày càng phát triển lớn mạnh.
Hiện nay, tình hình thiên tai ngày càng có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường, nhu cầu của xã hội ngày càng cao, vì vậy 2 đơn vị cần cùng nhau nhìn nhận những mặt còn tồn tại để trong thời gian tới xây dựng cơ chế phối hợp, chia sẻ thông tin dữ liệu ngày càng tốt hơn. Qua rà soát lại chúng ta đều thấy rằng bên cạnh sự phối hợp đó còn những tồn tại, quá trình trao đổi, chia sẻ thông tin dữ liệu còn hạn chế do quá trình xây dựng cơ sở dữ liệu vẫn còn đang triển khai, chưa đưa ra được phương án chia sẻ tối ưu đối với Viện Khoa học KTTV, nhiệm vụ đặt hàng chưa được thực hiện quyết liệt, một số nhiệm vụ của Viện chưa bám sát cùng với công tác của Tổng cục.
Ông Nguyễn Văn Thắng, Viện trưởng Viện Khoa học KTTV và BĐKH phát biểu tại buổi làm việc
Mục tiêu hợp tác trong thời gian tới là phát huy năng lực, trình độ, lực lượng của Tổng cục KTTV và Viện KTTV và BĐKH để cùng nhau đưa ra những bản tin dự báo chính xác, quản lý lĩnh vực KTTV thống nhất, phục vụ phát triển kinh tế - xã hôi của đất nước trong thời kỳ mới. Để triển khai tốt hơn công tác phối hợp hai bên cần thực hiện một số nhiệm vụ sau: Cử đầu mối của 2 đơn vị rà soát lại những nhiệm vụ phối hợp trong thời gian qua để có kế hoạch, phương hướng cụ thể trong thời gian tới. Rà soát lại quá trình chuyển giao sản phẩm nghiên cứu giữa hai đơn vị để củng cố những nội dung còn hạn chế. Cung cấp thêm các sản phẩm dự báo khí hậu, hạn mùa từ các mô hình khí hậu khu vực mà Viện KH KTTV & BĐKH đang chạy trong nghiệp vụ. Tích cực biệt phái/cử cán bộ chuyên môn tham gia phân tích, thảo luận, dự báo tại Tổng cục KTTV. Thảo luận chuyên sâu về bão, ATNĐ, mưa lớn, lũ, lũ quét, sạt lở đất. Ngoài quy định cụ thể trách nhiệm của các bên trong cung cấp, chia sẻ số liệu quan trắc, dự báo; chuyển giao kết quả nghiên cứu khoa học; xây dựng các văn bản pháp luật cần bổ sung nội dung phối hợp thực hiện nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế, dự án chuyên môn và công tác truyền thông mà Quy chế 2050 chưa đề cập. Cử các chuyên gia, cán bộ nghiên cứu đầu ngành tham gia phối hợp với Đầu mối hợp tác quốc tế của Việt Nam tại các tổ chức mà Việt Nam là thành viên như Ủy ban bão, Tổ chức Khí tượng thế giới, Hiệp hội khí tượng khu vực 2 Châu Á (RAII). Thành lập các tổ công tác liên đơn vị hỗ trợ tổng cục KTTV trong công tác chuyên môn cũng như công tác đào tạo cán bộ, nghiên cứu phát triển công nghệ mới trong thời gian tới về dự báo lũ quét, sạt lở đất, dự báo tác động, nghiên cứu tài liệu hướng dẫn về dịch vụ khí hậu của các tổ chức trên thế giới mà Việt Nam là thành viên, là kênh thông tin tham chiếu cho hoạt động chuyên môn của Tổng cục KTTV.
