Nguy hiểm cháy, nổ từ xe đạp điện, xe máy điện

Xe đạp điện và xe máy điện đang được ưa chuộng hơn bao giờ hết. Những thiết bị này cung cấp cho người lái một phương tiện di chuyển với chi phí thấp hơn và thân thiện với môi trường hơn. Tuy nhiên, nhiều người dùng không biết rằng pin cung cấp năng lượng cho xe đạp điện và xe máy điện cũng được cho là dễ bắt cháy và gây nổ.

 Những chiếc xe đạp điện đầu tiên xuất hiện vào cuối những năm 1800, tuy nhiên đến những năm gần đây, xe đạp điện, xe máy điện mới trở nên phổ biến, được thúc đẩy trên xu hướng toàn cầu nhằm giảm sự phụ thuộc vào động cơ chạy bằng khí đốt. Theo Công ty nghiên cứu thị trường Allied Market Research, thị trường phương tiện di chuyển cỡ nhỏ (gồm xe đạp, xe đạp điện, xe máy điện, ván trượt điện và xe đạp hỗ trợ bàn đạp điện) trên toàn cầu dự kiến sẽ tăng từ khoảng 40 tỷ USD hiện nay lên 215 tỷ USD vào năm 2030, với phần lớn sự tăng trưởng đó là do sự bùng nổ của các thiết bị điện chạy bằng pin. Vào năm tới, dự kiến sẽ có khoảng 40 triệu xe đạp điện di chuyển trên các đường phố trên toàn thế giới. Điều này càng làm gia tăng nguy cơ xảy ra các vụ cháy, nổ có liên quan đến việc bảo quản và sử dụng xe đạp điện, xe máy điện.

Các bức ảnh chụp về hiện trường vụ cháy liên quan đến xe đạp điện và xe máy điện liên quan đến việc sạc và bảo quản thiết bị

Mặc dù không có số liệu thống kê quốc gia hoặc quốc tế về tần suất xe đạp điện hoặc xe máy điện cháy, nhưng điều này xảy ra khá thường xuyên và con số này đang tăng lên. Sở PCCC thành phố New York (FDNY) báo cáo đã có hơn 130 vụ cháy như vậy vào năm 2022; trong 6 tháng đầu năm 2023, FDNY đã ghi nhận tới hơn 100 vụ cháy liên quan đến pin lithium của xe đạp điện, xe máy điện. Theo Hiệp hội Lực lượng PCCC và CNCH Quốc tế, đã có sự gia tăng đáng kể các vụ cháy pin lithium trong thời gian qua, chủ yếu xảy ra ở phương tiện giao thông.

Cháy pin xe đạp điện và xe máy điện chủ yếu liên quan đến thiết bị sạc bị lỗi, cách sạc không đúng cách và mạch điện quá tải. Khi xảy ra cháy pin lithium ở xe đạp điện, xe máy điện, việc kiểm soát đám cháy có thể cực kỳ khó khăn. Đám cháy có thể sinh ra nhiều khói, khí độc và thường cần rất nhiều lượng chất chữa cháy để dập tắt. Ngay cả khi pin lithium dường như đã tắt, pin vẫn có thể cháy trở lại sau vài ngày hoặc thậm chí vài tuần do nhiệt lượng bên trong vẫn còn cao. Các loại pin lithium khi cháy, nổ là rất nguy hiểm, lượng nhiệt phát ra lớn, tác động lớn đến môi trường.

Có một số biện pháp để giảm nguy cơ cháy liên quan đến xe đạp điện và xe máy điện. Đầu tiên, nếu bạn đang muốn mua một trong những thiết bị này, chỉ mua những thiết bị được phòng thí nghiệm thử nghiệm, được công nhận trên toàn quốc và được dán tem, nhãn mác phù hợp, đạt tiêu chuẩn. Nếu bạn đang sở hữu hoặc sử dụng một chiếc xe điện, cần lưu ý không tiếp tục sạc pin khi pin đã đầy, không sử dụng thiết bị sạc không đi kèm theo xe và phải ngừng sử dụng nếu pin có dấu hiệu hư hỏng (như pin mùi bất thường hoặc thay đổi màu sắc); nếu chiếc xe bị hư hỏng cần sửa chữa, hãy đề nghị chuyên gia có trình độ thực hiện việc khắc phục. Đồng thời, hạn chế việc sạc nhiều thiết bị trong cùng một khu vực.

Để phòng chống cháy, nổ xe điện, bắt đầu từ tháng 9/2023, tại New York, các nhà lập pháp đã yêu cầu các công ty bán xe điện trong thành phố trước tiên phải được chứng nhận chất lượng bởi một công ty kiểm tra an toàn độc lập, chẳng hạn như UL Solutions. Bắt đầu từ năm 2016, UL đã công bố tiêu chuẩn UL 2272 để chứng nhận hệ thống điện trong các thiết bị di chuyển cỡ nhỏ dùng cho cá nhân. Vào năm 2020, UL đã công bố tiêu chuẩn dành riêng cho xe đạp điện, UL 2849. Các tiêu chuẩn này cùng với những quy định có liên quan khác, đảm bảo rằng hệ thống quản lý pin của phương tiện (BMS) có thể giám sát và ngăn ngừa các sự cố như quá nhiệt.

Việc áp dụng các tiêu chuẩn trong sản xuất xe đạp điện đã góp phần làm giảm đáng kể số vụ cháy có liên quan đến loại hình phương tiện này. Các chuyên gia hy vọng những thay đổi đã được đề xuất cho NFPA 1 (Quy chuẩn PCCC) năm 2024, sẽ tiến xa hơn nữa trong việc có thêm các giải pháp bảo đảm an toàn PCCC cho xe đạp điện và xe máy điện; bao gồm các yêu cầu nâng cao về an toàn ở bất cứ nơi nào có hơn 05 phương tiện di chuyển cỡ nhỏ đang được sạc./.

Việt Anh - Hữu Phước